Afrika dealt liever met China
Blijf op de hoogte en volg Donald
26 Juli 2012 | China, Peking
Tijdens het Forum on China-Africa Cooperation (FOCAC) in Beijing gebeurt er iets fundamenteels. Het Westerse ontwikkelingsmodel wordt ter discussie gesteld. Dat zal gevolgen hebben voor de rol van Europa en de VS in internationale onderhandelingen over klimaat, natuurlijke hulpbronnen en handel.
Om deze verschuiving te begrijpen is het handig je te verplaatsen in de beleving van een hoger opgeleide Afrikaan op bezoek in Beijing. Tijdens een diner met de persoonlijke attachés van een drietal middelgrote Afrikaanse landen werd het me beeldend uitgelegd. Dertig jaar lang kregen Afrikanen van Europa en de VS te horen dat liberalisering van de economie en privatisering van overheidsdiensten een voorwaarde is voor economische groei (en ontwikkelingshulp). De situatie is nu echter zo dat in veel Afrikaanse landen basale maatschappelijke diensten onvoldoende functioneren: onderwijs, infrastructuur, gezondheidszorg, schoon water, energievoorziening. Ze zitten met enorme schulden en grote armoede.
Dan arriveert onze Afrikaanse diplomaat in China. Dertig jaar geleden bevond China zich op een vergelijkbare ontwikkelingsniveau als Afrika. Nu wordt de Afrikaanse bezoeker gehuisvest in een luxe hotel – een van de honderden in Beijing. Wordt hij rondgereden op goede wegen in een luxe wagen van Chinese makelij. Of kan hij zichzelf verplaatsen in een perfect functionerende – zij het overvolle - metro.
De miljoenen inwoners van Beijing zien er verzorgd en gelukkig uit. Beijing is niet China. Maar China heeft nog “maar” 400 miljoen armen op een bevolking van 1,3 miljard en het verschil in rijkdom is kleiner dan in de VS. De Afrikaanse diplomaat weet dat China kapitaalkrachtig genoeg is om het westen geld te lenen. Leningen die zijn bedoeld om hun geprivatiseerde, geliberaliseerde economieën te redden uit een ongekende crisis.
In de onderhandelingen eist China niet van de Afrikaanse diplomaat dat hij het overheidsapparaat uitkleedt. Integendeel, de overheid is juist de legitieme gesprekspartner en uitvoeringsinstantie. China komt niet met Chinese oplossingen voor Afrikaanse problemen, maar vraagt de Afrikaan welke oplossingen hij zelf voor problemen ziet.
Mijn gespreksgenoten ontkennen niet de waarde van individuele mensenrechten, de schending daarvan in Tibet en het gebrek aan vrijheid van meningsuiting. Maar, zeggen ze, is het gebrek aan honger niet ook een basaal mensenrecht?
In China zien Afrikanen dat de staat ertoe doet. De overheid boekt resultaten die ‘de markt’ Afrika niet heeft gegund. Westerse pleidooien voor de zegeningen van marktwerking verbleken naast het exclusieve “China World Hotel” waar de buitenlandse onderhandelaars ondergebracht zijn. De consequenties hiervan zijn moeilijk overzien. Westerse oplossingen zijn hun vanzelfsprekende autoriteit kwijt. De vraag rest dan hoe invloed uit te oefenen op mondiale ontwikkelingen? Of dit nadelig is voor een duurzame ontwikkeling wereldwijd moet nog blijken.
Om deze verschuiving te begrijpen is het handig je te verplaatsen in de beleving van een hoger opgeleide Afrikaan op bezoek in Beijing. Tijdens een diner met de persoonlijke attachés van een drietal middelgrote Afrikaanse landen werd het me beeldend uitgelegd. Dertig jaar lang kregen Afrikanen van Europa en de VS te horen dat liberalisering van de economie en privatisering van overheidsdiensten een voorwaarde is voor economische groei (en ontwikkelingshulp). De situatie is nu echter zo dat in veel Afrikaanse landen basale maatschappelijke diensten onvoldoende functioneren: onderwijs, infrastructuur, gezondheidszorg, schoon water, energievoorziening. Ze zitten met enorme schulden en grote armoede.
Dan arriveert onze Afrikaanse diplomaat in China. Dertig jaar geleden bevond China zich op een vergelijkbare ontwikkelingsniveau als Afrika. Nu wordt de Afrikaanse bezoeker gehuisvest in een luxe hotel – een van de honderden in Beijing. Wordt hij rondgereden op goede wegen in een luxe wagen van Chinese makelij. Of kan hij zichzelf verplaatsen in een perfect functionerende – zij het overvolle - metro.
De miljoenen inwoners van Beijing zien er verzorgd en gelukkig uit. Beijing is niet China. Maar China heeft nog “maar” 400 miljoen armen op een bevolking van 1,3 miljard en het verschil in rijkdom is kleiner dan in de VS. De Afrikaanse diplomaat weet dat China kapitaalkrachtig genoeg is om het westen geld te lenen. Leningen die zijn bedoeld om hun geprivatiseerde, geliberaliseerde economieën te redden uit een ongekende crisis.
In de onderhandelingen eist China niet van de Afrikaanse diplomaat dat hij het overheidsapparaat uitkleedt. Integendeel, de overheid is juist de legitieme gesprekspartner en uitvoeringsinstantie. China komt niet met Chinese oplossingen voor Afrikaanse problemen, maar vraagt de Afrikaan welke oplossingen hij zelf voor problemen ziet.
Mijn gespreksgenoten ontkennen niet de waarde van individuele mensenrechten, de schending daarvan in Tibet en het gebrek aan vrijheid van meningsuiting. Maar, zeggen ze, is het gebrek aan honger niet ook een basaal mensenrecht?
In China zien Afrikanen dat de staat ertoe doet. De overheid boekt resultaten die ‘de markt’ Afrika niet heeft gegund. Westerse pleidooien voor de zegeningen van marktwerking verbleken naast het exclusieve “China World Hotel” waar de buitenlandse onderhandelaars ondergebracht zijn. De consequenties hiervan zijn moeilijk overzien. Westerse oplossingen zijn hun vanzelfsprekende autoriteit kwijt. De vraag rest dan hoe invloed uit te oefenen op mondiale ontwikkelingen? Of dit nadelig is voor een duurzame ontwikkeling wereldwijd moet nog blijken.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
